Η κάπαρη, τα καπαρόφυλλα, το αγγουράκι της κάπαρης που αγναντεύουν την θάλασσα και ο κρίταμος που βρέχεται από αυτήν είναι προϊόντα που συνοδεύουν τις σαλάτες και όχι μόνο. Γεμάτα αρώματα και γεύση αλλά όπως τα αλιβάρβαρα που τα ανεμίζει ο βοριάς και ο νοτιάς, είναι ένας γευστικός μεζές για το ρακί ή το ούζο.
Τρεις γενιές στην Οικοτεχνία Δελατόλα στη θέση Σμουρδιά πάνω από το Κτικάδο της Τήνου. Ολα ξεκίνησαν το 1994 όταν η Ζωζεφίνα Δελατόλα άρχισε να διαθέτει στην ντόπια αγορά χειροποίητα ζυμαρικά με πρώτο το τηνιακό χυλοπιτάκι. Λίγα χρόνια μετά, η κόρη της Λουίζα Αρμακόλα αποφάσισε να ανοίξει τη δική της επιχείρηση στην Αθήνα, όπου και πήρε μαζί της ένα παλιό ντουλάπι της γιαγιάς της. Η επιχείρηση ονομάστηκε «απ' το ντουλάπι της γιαγιάς» και επέστρεψε πάραυτα στα πατρογονικά εδάφη, αφού η αγάπη για την Τήνο και η επιθυμία στήριξής της υπερίσχυσε.
Καππαρόφυλλα Τήνου, αγκιναράκια τουρσί και πάστα αγκινάρας, κρίταμο, σιτάρι με λιαστή ντομάτα και φακές με λιαστή ντομάτα, μπήκαν σε βαζάκια και ντύθηκαν με ετικέτες που πάνω τους φέρουν μία και μοναδική ζωγραφιά: εκείνο το παλιό ντουλάπι που έδωσε το όνομά του στην οικοτεχνία. Γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες προστέθηκαν στα... καλούδια με το μούρο, το σταφύλι, το λεμόνι και το βύσσινο για να ζαλίζουν τους απανταχού λιχούδηδες.
«Τα ζυμαρικά μας στεγνώνουν στο φυσικό αέρα της Τήνου για τέσσερις ημέρες και μόνο όταν έχει βοριά. Τα γλυκά του κουταλιού παρασκευάζονται ανά τέσσερα κιλά, όπως έκαναν όλες οι παλιές οικογένειες, και όχι σε μεγαλύτερη ποσότητα, για να μη χαθεί η γεύση», λέει η Λουίζα Αρμακόλα η... νεότερη. Διότι και η γιαγιά της, με την οποία μοιράζονται το ίδιο όνομα και επίθετο, ασχολείται με την οικοτεχνία. «Το εργαστήρι ήταν όνειρο της μητέρας μου που ήθελε ένα σπίτι με κήπο που να παράγει νοστιμιές ώστε να μπορεί να αγκαλιάζει τους επισκέπτες. Σήμερα στην Οικοτεχνία Δελατόλα γίνονται και γευσιγνωστικές δοκιμές απ' όποιον το επιθυμεί. Ξεκινάμε με τα ορεκτικά από τα βαζάκια, προχωράμε στα κυρίως πιάτα όπου δεσπόζουν τα ζυμαρικά μας και κλείνουμε με τα γλυκά του κουταλιού».
Μεταξύ άλλων, η Ζωζεφίνα Δελατόλα, γεμάτη από αγάπη και μεράκι για τη δουλειά της, αποφάσισε να γυρίσει πόρτα πόρτα το νησί και να βρει συνταγές που χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μικρό βιβλιαράκι που εξέδωσε μόνη της με τίτλο «Τηνιακή Παραδοσιακή Κουζίνα» και στο οποίο συνέβαλαν δεκάδες ντόπιοι. «Τα χέρια κάθε γυναίκας της Τήνου, παίρνοντας τις γεύσεις του τόπου μας, δημιούργησαν μέσα στη χύτρα τη γνωστή τηνιακή παράδοση στην κουζίνα, την ωραιότερη κληρονομιά μας που τη γευόμαστε παντού. Ποιος δεν ξέρει τη φρουτάλια, τη νιτράδα, τους μαραθοκεφτέδες, τις γεμιστές ντομάτες με τυρί και το φημισμένο πιλάφι με τα συκωτάκια», διαβάζουμε στον πρόλογο. «Ολες οι γυναίκες, η κάθε μια ξεχωριστά στην κουζίνα της βάζοντας το μεράκι και την τέχνη της, έφτιαχναν με όσα αγνά υλικά είχε ο τόπος, τυλιγμένα όλα στον αέρα του θυμαριού, τα υπέροχα γλυκά που σήμερα γευόμαστε. Το ωραίο παστέλι πάνω στα μυρωδάτα λεμονόφυλλα -απλό γλυκό κέρασμα, που σε φιλεύουν οι γυναίκες σε κάθε χωριό. Τα ξεροτήγανα, τα ψαράκια, τις μαρέγκες και τις τυρόπιτες του Πάσχα».
Σε κάθε γωνιά του Αιγαίου, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, υπάρχει σίγουρα κάποιος που κερνάει... μεράκι. Η χαρά της ανακάλυψης όμως δεν είναι τίποτα μπροστά στην ικανοποίηση του να τη μοιραζόμαστε. Εκεί που σκάει το κύμα, εκεί που η αλμύρα θα μας υποδέχεται για καιρό ακόμη στο μακρύ ελληνικό καλοκαίρι...
Απόσπασμα από την ελευθεροτυπία 10 Αυγούστου 2010 (Σειρήνες) στο Αιγαίο από τον Δειπνητή.
Ευχαριστούμε πολύ.